Nawet małżonkowie bez intercyzy mają tzw. majątek osobisty

Zdecydowana większość małżeństw w Polsce pozostaje w tzw. ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Brak intercyzy oznacza, że prawie cały majątek jest w małżeństwie wspólny i obydwoje małżonkowie mają do niego prawo. Warto jednak wiedzieć, że nawet w takiej sytuacji mogą istnieć majątki osobiste, którymi ma prawo dysponować tylko jeden z małżonków.

W chwili zawarcia związku małżeńskiego (o ile nie zapadła decyzja o podpisaniu tzw. „intercyzy”) z mocy prawa powstaje ustrój wspólności majątkowej. Co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co jest majątkiem odrębnym każdego z małżonków?

Do majątku wspólnego należą:

• wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej każdego małżonka (czyli: każdy z małżonków ma prawo do korzystania z pensji);
• dochody z majątku wspólnego małżonków oraz z majątku osobistego każdego z nich (np. jeden z małżonków z okresu przed ślubem ma mieszkanie które wynajmuje lub obydwoje małżonkowie mają wspólne mieszkanie które wynajmują – obydwoje małżonkowie, w równym stopniu, mają prawo korzystać z wynagrodzenia z takiego najmu);
• środki zgromadzone na rachunku OFE;
• kwoty składek na subkontach ZUS.

Mimo pozostawania we wspólności majątkowej, mąż lub żona mogą mieć majątek osobisty. Prawo do korzystania z niego będzie wówczas prawem wyłącznie tego małżonka.

Katalog praw, które wchodzą w taki osobisty majątek, jest zamknięty. Będą to:

• przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa (np. mieszkanie zakupione przed ślubem);
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie (na skutek nabycia spadku ustawowego, z testamentu lub mocą zapisu testamentowego) w trakcie trwania małżeństwa (np. mieszkanie nabyte w spadku);
• przedmioty nabyte mocą darowizny uczynionej na rzecz tylko tego małżonka;
• środki finansowe uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (np. na skutek wyroku sądowego za krzywdę doznaną w wypadku komunikacyjnym);
• środki finansowe za prawa autorskie;
• środki finansowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcie jednego z małżonków.

Klienci kancelarii prawnych często pytają o to, do kogo będzie należało mieszkanie zakupione ze środków pochodzących z mieszkania, należącego tylko do jednego z małżonków. Przykład? Mąż posiada mieszkanie kawalerskie, które zakupił przed ślubem, a po ślubie postanowił je sprzedać i kupić inny lokal. Do kogo ten nowy lokal będzie należał?

Przepisy prawa nie budzą w tym wypadku wątpliwości – będzie to własność tylko tego małżonka, za którego pieniądze zostało zakupione nowe mieszkanie (czyli: tylko mąż będzie właścicielem mieszkania). Nieruchomość ta, mimo że kupiona po ślubie, nie będzie współwłasnością obydwojga małżonków.

Czytaj też: Rozwód: adwokat zdradza, jakie błędy mężczyźni popełniają najczęściej

*Autorka, adw. Ilona Grembowska, prowadzi bloga adwokatrodzinnyradzi.pl. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, upadłościowym oraz spadkowym. Szczególne miejsce w jej aktywności zawodowej zajmują sprawy o rozwód i separację, o alimenty, władzę rodzicielską i kontakty z małoletnimi dziećmi. Prowadzi też postępowania w sprawach majątkowych.